Türkçe’de -erek -arak Yerine -yıp ve -yup Kullanımı: Oku-y-arak yerine Oku-y-up!

Dilbilgisinde Ufak Bir Devrim:

“-y-ıp” ve “-y-up” Eklerini Kullanmak!

Türkçe’de fiilleri zarf fiiline dönüştürmek için “-erek” ve “-arak” eklerini kullanırız. Bu ekler, bir fiilin nasıl yapıldığını veya gerçekleştiğini belirtir. Örneğin, “yemek” fiili “-erek” ekiyle birleştirildiğinde “yeyerek” zarf fiili oluşur.

Ancak bu eklerin bazı dezavantajları da var. En can alıcısı ise “-arak” eklerinin bazı kelimelerde cinsel bir çağrışım yaratabilmesi. Özellikle “-y” sesinin tekrarlı kullanımıyla bu durum daha da belirginleşir. Mesela, “salatalığı tuzlayarak yemek” ifadesi, bazı insanlar için rahatsız edici olabilir. Yazının çıkış noktası tam olarak bu mesele idi. Ancak üzerine düşündükçe yazıdaki diğer bulgularımızı da fark edeceksiniz.

Peki ya size “-y-ıp” ve “-y-up” eklerinden söz etsek?

Bu yepyeni ekler, “-erek” ve “-arak” eklerinin dezavantajlarını ortadan kaldırırken birçok fayda da sağlıyor.

Dilbilgisi Kurallarına Uyum:

  • Türkçede kullanılan bazı fiiller “-erek” veya “-arak” ekiyle zarf fiiline dönüştürülmektedir.
  • “-y-ıp” ve “-y-up” ekleri, “-erek” ve “-arak” ekleriyle aynı işlevi görür. Yani bir fiilin nasıl yapıldığını veya gerçekleştiğini belirtir.
  • Bu ekler, Türkçenin dilbilgisi kurallarına da uygundur.
  • Bu da demek oluyor ki, bu eklerin yerine “-y-ıp” ve “-y-up” eklerini kullanarak önemli bir kelime tasarrufu sağlayabiliriz.

Sözcük Uzunluğu Kısalığı:

Tuzla-y-arak (10 harf) yerine Tuzlayıp (8 harf)

Giderek (7) yerine Gidip (5)

Koşarak (7), Koşup (5)

Uçarak, Uçup. Bilerek, Bilip. Ürkerek, Ürküp. Alarak, Alıp. Tüketerek, Tüketip. Sekerek. Sekip. Bükerek, büküp.

Bükerekten yerine Büküp. Zıpla-y-araktan yerine Zıplayıp. Binerekten, Binip. Hedefleyerekten, Hedefleyip. İnanaraktan, İnanıp. Sürtünerekten, Sürtünüp. Ve benzeri gibi.

Kovala-y-arak, Kovalayıp. Uğra-y-arak, Uğrayıp. Yağla-y-arak, Yağlı veya Yağlayıp. Tuzla-y-arak, Tuzlu veya Tuzlayıp. Oku-y-arak, Okuyup.

Ek bilgi: Okuyup artık okup şeklinde konuşulmaya başlandı. Okup adam olcam! (Okuyup adam olacağım).

Ayrıca: Uğrayıp okunur ama U:ri:p veya Ûrîp ya da Uuriip diye konuşulur. Türkçe yazıldığı gibi okunur ama konuşulmaz.

“Salatalığı tuzlayarak yemek” yerine “Salatalığı tuzlayıp yemek” kullanmak kelimenin uzunluğunu %12,5 oranında kısaltır.”Kitabı okuyarak öğrendim” yerine “Kitabı okuyup öğrendim” kullanmak kelimenin uzunluğunu %8,3 oranında kısaltır.”Civataları yağlayarak ömrünü uzatabilirsin” yerine “Civataları yağlayıp ömrünü uzatabilirsin” veya “Civataları yağla ömrünü uzatabilirsin” kullanmak kelimenin uzunluğunu %20 oranında kısaltır.

Bilinçaltı Etkisi:

  • Psikologlara göre, kelimelerin bilinçaltımızda yarattığı etkiler oldukça önemlidir.
  • “-y-arak” eklerinin cinsel çağrışım yaratması, bilinçaltımızı olumsuz etkileyebilir.
  • Bu eklerin yerine “-y-ıp” ve “-y-up” eklerini kullanarak bilinçaltımızı daha olumlu etkileyebiliriz.

Sonuç:

Türkçe’de “-y-ıp” ve “-y-up” eklerinin kullanımının artırılması, dili daha pratik, kibar, modern ve bilinçaltı açısından daha olumlu hale getirebilir. Bu da dilin daha geniş kitleler tarafından benimsenmesine ve kullanılmasına katkıda bulunabilir.

Unutmayın, dil bir canlıdır ve zamanla değişir. Biz de bu değişimin bir parçası olabiliriz.

Eğitimcilere not: Elbette bu konuda uzman olan dil bilimcilerimiz bu konuyu daha iyi anlatacaktır. Biz sadece dilimizin nasıl daha pratik olabileceğini akla getirmek istedik.

Mutlu günler.

Yorum yapın